مقام ابرار(نیکوکاران واقعی )
سوره آل عمران آیه 92
«لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّی تُنْفِقُوا
مِمَّا تُحِبُّونَ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلیمٌ »
ترجمه :
نیکی را در نخواهید یافت تا آن گاه که از
آنچه دوست میدارید انفاق کنید. و هر چه انفاق میکنید خدا بدان آگاه است.
مقدمه :
روشن است که دست کشیدن از چیزی که آن را دوست دارد
و انفاق آن در راه خدا کار هر کس نیست و ایمانی
محکم و عقیدهای راسخ میخواهد و انسان باید به درجهای از ایمان برسد که خوشنودی خدا
را بر تمام چیزهایی که نزد او محبوب و دوست داشتنی است ترجیح بدهد تا بتواند چنین کند.
البته منظور آیه انفاق مال است آنهم مالی
که محبوب شخص است ولی میتوان آن را به بذل جان هم تعمیم داد. بالاترین نیکویی آن است
که انسان از عزیزترینهای خود در راه خدا دست بردارد همانگونه که امام حسین (ع) در
کربلا و روز عاشورا کرد.
نکات تفسیری:
1-شرایط رسیدن به مقام بر ونیکی
الف: انفاق از آنچه محبوب و مورد علاقه
است
ب-از مال حلال و پاکیزه باشد«یا أَیُّهَا
الَّذینَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَیِّباتِ ما کَسَبْتُمْ وَ مِمَّا أَخْرَجْنا لَکُمْ
مِنَ الْأَرْضِ وَ لا تَیَمَّمُوا الْخَبیثَ مِنْهُ ......»(بقره/267)
ای کسانی که ایمان آوردهاید، از دستاوردهای
نیکوی خویش و از آنچه برایتان از زمین رویانیدهایم انفاق کنید، نه از چیزهای ناپاک
و بد.....
ج-انفاق بدون هیچ منت وآزاری باشد «یا أَیُّهَا
الَّذینَ آمَنُوا لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذی»(بقره/264)
د-انفاق کننده انتظار مزد و قدرانی از طرف
گیرنده انفاق را نداشته باشد«إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُریدُ مِنْکُمْ
جَزاءً وَ لا شُکُوراً »(انسان/9)
ه-برای رسیدن به مقام نیکی لازم نیست همه
دارایی انفاق شود بلکه با انفاق بخشی از آن نیز می توان به مقام بِرّ رسید «مِمَّا
تُحِبُّون»مِن در مما تحبون برای تبعیض است.
2-آثار انفاق:
انفاق علاوه بر زدودن فقر و کمک به نیازمندان
ارتقای روحی و معنوی انفاق کننده را نیز در بر دارد زیرا چشم پوشی از چیزهای مورد علاقه
موجب شکوفایی روح سخاوت و گذشت شده و انسان را از قید اسارت های مختلف
می رهاند.
1 -ابو طلحه انصاری، بیشترین درختان خرما
را در مدینه داشت و باغ او محبوبترین اموالش بود. این باغ که روبروی مسجد پیامبر صلی
اللَّه علیه و آله واقع شده بود، آب زلالی داشت. رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله گاه
و بیگاه وارد آن باغ میشد و از چشمهی آن مینوشید.
این باغِ زیبا و عالی، درآمد کلانی داشت
که مردم از آن سخن میگفتند. وقتی آیه نازل شد که «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّی
...» او خدمت پیامبر رسید و عرض کرد: محبوبترین چیزها نزد من این باغ است، میخواهم
آن را در راه خدا انفاق کنم. پیامبر صلی اللَّه علیه و آله فرمود: تجارت خوبی است،
آفرین بر تو، ولی پیشنهاد من آن است که این باغ را به فقرای فامیل و بستگان خویش دهی.
او قبول کرد و باغ را بین آنان تقسیم نمود.
2- مهمانانی بر ابو ذر وارد شدند، ابو ذر
گفت: چون من گرفتاری دارم، شما خودتان یکی از شتران مرا نحر و غذا تهیه کنید. آنها
شتر لاغری را انتخاب کردند. ابو ذر ناراحت شد و پرسید: چرا شتر فربه و چاق را نیاوردید؟
گفتند: آن را برای نیاز آینده تو گذاشتیم. ابو ذر فرمود: روز نیاز من روز قبر من است
3 -وقتی فاطمه زهرا علیها السلام را در
شب عروسی به خانه شوهر میبردند، فقیری از حضرت پیراهن کهنهای خواست. فاطمه زهرا علیها
السلام همان جا به زنان اطرافش فرمودند دور من را بگیرید بعد پیراهن نوی عروسیش را
از تن بیرون آوردند وانفاق کردند وخود با همان پیراهن کهنه به خانه امیر المومنین علیه
السلام رفتند.
منابع :
1-قرآن مجید
2-تفسیر کوثر-یعقوب جعفری
3-تفسیر نمونه-آیت الله مکارم شیرازی
4-تفسیر نور-حجت الاسلام قرائتی